Zuzanna Amendówna to postać, która pozostawiła trwały ślad w historii Polski. Urodziła się w Olkuszu, a zmarła 7 września 1644 roku w Krakowie. Była znana jako polska tercjarka, filantropka oraz fundatorka wielu inicjatyw społecznych.
Jednym z jej najważniejszych osiągnięć było ufundowanie kościoła reformatów w Krakowie, co stanowi ważny element jej dziedzictwa.
Życiorys
Pochodzenie Zuzanny Amendówny sięga dwóch polskich rodów Amendów, gdzie jeden z nich miał włoskie korzenie, a drugi wywodził się ze Śląska. Była córką Stanisława, który pełnił rolę olbornika i rajcy olkuskiego, oraz Katarzyny Frezerówny. Już od najmłodszych lat wyróżniała się dużą pobożnością. Wraz z rodzeństwem zamieszkała w rodzinnym domu w Krakowie.
Na początku marca 1628 roku, przed biskupem Tomaszem Oborskim, złożyła ślub dozgonnej czystości. W kolejnych latach, jako osoba zamożna, poświęciła się działalności filantropijnej. Wspierała ubogich oraz chorych znajdujących się w szpitalach i udzielała pomocy sierotom, szyjąc im własnoręcznie ubrania. Zajmowała się także haftowaniem i szyciem szat liturgicznych.
Pod koniec lat 20. XVII wieku związała się z krakowskim zakonem reformatów, który w 1628 roku rozpoczął budowę kościoła na Garbarach, dzisiejszych Piaskach. Niestety, budowa uległa wstrzymaniu z powodu braków finansowych. Zuzanna, do roku 1640, zainwestowała praktycznie wszystkie swoje środki na ukończenie tej budowli, co pochłonęło 30.000 złotych polskich.
W tych latach wybrała ojca Bonawenturę z Przemyśla na swojego przewodnika duchowego, z rąk którego przyjęła habit tercjarza świeckiego. Oddała się surowym praktykom pokutnym, jednocześnie świadcząc dzieła miłosierdzia. Spadek, który otrzymała po rodzicach, w dużej części przeznaczyła na ukończenie kościoła reformatów oraz na wsparcie dla innych kościołów, klasztorów, szpitali, ubogich, więźniów i dłużników.
W klasztorze reformatów finansowała żywność, ubrania oraz leki dla zakonników. Niestety, ascetyczny styl życia zaczynał negatywnie wpływać na jej zdrowie. W rezultacie, biskup Piotr Gembicki udzielił jej pozwolenia na odprawianie mszy świętych w jej domowej kaplicy.
26 sierpnia 1644 roku Zuzanna spisała testament, w którym przekazała swój majątek o wartości 5000 złp w gotówce oraz 25.000 złp w nieruchomościach i dóbr ziemskich dla ubogich, jak również różnych klasztorów, kościołów, szpitali, bractw i instytucji charytatywnych. Wykonawcami jej testamentu byli m.in. Jerzy Ossoliński oraz Stanisław Szembek.
Największe wsparcie otrzymali krakowscy reformaci, którzy dostali 9200 złp. Z kolei reformaci z Wieliczki zainwestowali 1000 złp na sklepienie swojego kościoła, a 500 złp przeznaczyła na pomoc dla szpitala w Olkuszu. Krakowscy reformaci zyskali także cenny obraz Matki Bożej, który do dziś wisi w ich kościele, a także wyposażenie liturgiczne dla jej kaplicy, relikwie świętych oraz Krzyża Prawdziwego.
W ceremonii pogrzebowej uczestniczyli licznie mieszkańcy Krakowa. Zuzanna została pochowana w kościele reformatów na Garbarach, pod kaplicą maryjną, w miejscu, gdzie spoczywała jej matka. Po jej śmierci spisywano łaski, które doznawali ludzie odwiedzający jej grób, ale księgi te, jak i sam kościół z klasztorem, zostały całkowicie zniszczone przez Szwedów podczas potopu.
24 października 1672 roku, w towarzystwie innych zakonników, została pochowana na nowo w krypcie Szembeków w obecnym kościele reformackim.
Przypisy
- Encyklopedia Krakowa, Klasztor Reformatów
- Kraków. Przewodnik, Kościół Reformatów p.w. św. Kazimierza
- Jazon. Kraków, Nieistniejące kościoły Krakowa. Kościół św. Kazimierza (reformatów)
- a b Jan Pasiecznik, Zuzanna Amendówna (?-1644). Tercjarka, fundatorka pierwszego kościoła reformatów w Krakowie, w: Studia Franciszkańskie, nr 3/1988, Franciszkanie, Poznań, 1988, s. 323-330, ISSN 0860-0775
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Adam Opalski | Jerzy Skubis | Bogdan Szczygieł | Mirosław Głowacki | Tadeusz Rydzyk | Henryk MandelbaumOceń: Zuzanna Amendówna