Józef Lamer, urodzony 31 sierpnia 1906 roku w Olkuszu, to postać, która odegrała istotną rolę w historii Polski w trudnym okresie powojennym. Zmarł 2 lutego 1955 roku we Wrocławiu, pozostawiając po sobie ślad jako porucznik Armii Krajowej oraz aktywny członek organizacji WiN (Wolność i Niepodległość).
Jako dydaktyk, Józef Lamer używał swojego talentu do edukacji, kształtując myślenie młodych pokoleń. Jednakże, życie jego zakończyło się tragicznie, kiedy stał się ofiara zbrodni komunistycznych, które miały miejsce w Polsce po II wojnie światowej. Jego historia jest przypomnieniem o trudnych wyborach i niesprawiedliwości, które dotknęły wielu patriotów tamtego okresu.
Życiorys
Józef Lamer był absolwentem Wydziału Filozoficzno-Matematycznego Uniwersytetu Warszawskiego, który do 1939 roku angażował się w pracę jako matematyk i konstruktor broni w zakładach zbrojeniowych z siedzibą w Radomiu oraz w Dąbrowie-Bór, w województwie lubelskim. W trakcie II wojny światowej walczył jako porucznik w Armii Krajowej, a po zakończeniu działań wojennych, stał się członkiem Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN Okręg Lublin).
W 1946 roku osiedlił się we Wrocławiu, gdzie stał się organizatorem oraz pierwszym dyrektorem Technikum Lotniczego na wrocławskim Psim Polu. Od 1951 roku zaczął doświadczać szykan ze strony wrocławskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, co doprowadziło do jego dymisji z funkcji dyrektora oraz nieustannych zmian miejsca pracy. Jako matematyk pracował m.in. w Technikum Budowy Maszyn Elektrycznych, które później przekształcono w Technikum Mechaniczno-Elektryczne przy ul. Młodych Techników we Wrocławiu, oraz w Technikum Chemicznym we Wrocławiu, a także w Oleśnicy.
Na początku lutego 1955 roku, dokładnie 1 lutego, Lamer został wezwany na przesłuchanie, nakazano mu zabranie ze sobą wszelkich fotografii i dokumentów osobistych. Następnego dnia, 2 lutego 1955, w dramatycznym stanie odnaleziono go pod drzwiami jego mieszkania. Niestety, zmarł kilka godzin później w szpitalu. W niektórych źródłach pojawiają się informacje sugerujące, że mógł zostać zabity przez funkcjonariuszy UBP podczas przesłuchania. Przez długi czas jego rodzinie odmawiano prawa do zabrania ciała z kaplicy szpitalnej, twierdząc, że jako domniemany szpieg Stanów Zjednoczonych uciekł za granicę. Po dwóch tygodniach przyzwolono na przewóz zwłok, ale zabroniono rodzinie organizowania indywidualnego pochówku.
Ostatecznie, Józef Lamer spoczął na cmentarzu katolickim przy ul. Gorlickiej/Zielnej w Parafii Rzymskokatolickiej Św. Jakuba i Krzysztofa na wrocławskim Psim Polu. W obrębie „odwilży” w 1956 roku, rodzina Lamera postawiła na jego grobie krzyż z prawdziwym nazwiskiem.
Jedną z jego dzieci była Eliza Lamer-Zarawska, która zajmowała się farmakognozją i była profesorką w tej dziedzinie. 23 listopada 2019 roku, podczas uroczystości związanej z jubileuszem 70-lecia Zespołu Szkół nr 18 we Wrocławiu, wnuczka Józefa Lamera, Hanna Zarawska, odsłoniła tablicę pamiątkową upamiętniającą jego osiągnięcia oraz wkład w rozwój edukacji.
Przypisy
- Eliza Lamer-Zarawska. Wspomnienia Elizki. „Głos Ziemi Urzędowskiej”, s. 58–62, 2013 r.
- Jubileusz 70-lecia Zespołu Szkół nr 18 we Wrocławiu [online], Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, 28.11.2019 r. [dostęp 06.12.2019 r.]
- a b TomaszT. Balbus TomaszT., O Polskę Wolną i Niezawisłą (1945–1948). WiN w południowo-zachodniej Polsce (geneza-struktury-działalność-likwidacja-represje), Kraków-Wrocław 2004 r., s. 650.
- a b c KrzysztofK. Szwagrzyk KrzysztofK., Golgota Wrocławska. 1945–1956, wyd. Drugie uzupełnione, Wrocław 1996 r., s. 635–636.
- Tomasz Balbus, O Polskę Wolną i Niezawisłą..., s. 200.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Wiesław Banyś | Jerzy Kłapciński | Marcin Biem | Ewa Sowa | Barbara Głowacka | Krystyna Zgrzebnicka | Wojciech Rotarski | Marcin Bylica | Wiesław OpalskiOceń: Józef Lamer