Krystyna Zgrzebnicka

---

Życiorys

Krystyna Zgrzebnicka w 1971 roku uzyskała tytuł magistra historii sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Po ukończeniu studiów podjęła pracę w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, gdzie jej zaangażowanie szybko zwróciło uwagę decydentów. Wkrótce została oddelegowana do pomocy w biurze wojewódzkiego konserwatora zabytków w Katowicach, gdzie w ramach swoich obowiązków nadzorowała archiwum zakładowe.

W 1973 roku zakończyła Studium Konserwacji Zabytków na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, co znacząco przyczyniło się do dalszego rozwoju jej kariery zawodowej. W listopadzie 1974 roku objęła stanowisko kierownika Biura Badań i Dokumentacji Zabytków w Katowicach, przez co stała się istotnym ogniwem w aparacie pomocniczym wojewódzkiego konserwatora zabytków. Pracowała tam do 1981 roku.

W 1979 roku była jednym z założycieli katowickiego oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki. W 1985 roku, po wygraniu konkursu, objęła funkcję wojewódzkiego konserwatora zabytków w Katowicach, co oficjalnie stało się jej nowym wyzwaniem 15 listopada 1985 roku. Pod jej kierownictwem prowadzone były istotne prace konserwatorskie, w tym w obiektach takich jak pałac w Będzinie-Gzichowie, zamek w Raciborzu, a także w skansenach w Chorzowie i Lipowcu.

W ramach swoich działań restauracyjnych, Krystyna Zgrzebnicka kontrolowała również prace w pałacu w Pilicy, a także nadzorowała renowację ruin zamków w Rabsztynie, Ogrodzieńcu, Smoleniu oraz Sławkowie. Skutecznie doprowadziła do renowacji miejskich murów w Żorach, Gliwicach i Raciborzu, a także koordynowała badania średniowiecznego zamku w Sławkowie, co zakończyło się utworzeniem w 1988 roku rezerwatu archeologicznego.

Rozpoczęła też proces wpisywania do rejestru zabytków obiektów modernistycznych, takich jak zakład kąpielowy w Bytomiu, kościół św. Kazimierza Królewicza w Katowicach oraz budynek Domu Handlowego „Ikar” przy ul. Zwycięstwa 23 w Gliwicach. W 1987 roku udało jej się zakończyć sprawę ochrony pozostałej części osiedla Giszowiec, co było dużym sukcesem w jej karierze.

Jednak jej kadencja nie obyła się bez kontrowersji. Zgoda wojewódzkiego konserwatora zabytków na zajęcie części terenów zabytkowego Parku im. T. Kościuszki pod budowę autostrady A4 była szeroko komentowana i wzbudziła wiele emocji. Dodatkowe trudności związane były z osiedlem „Rymer” w Rybniku, gdzie część została wpisana do rejestru zabytków w 1986 roku, co spotkało się z protestami ze strony kopalni oraz lokalnych władz.

Pomimo licznych wyzwań, Krystyna Zgrzebnicka wciąż funkcjonowała w swojej roli, dopóki nie doszło do konfliktu z wojewodą katowickim, co finalnie doprowadziło do zakończenia jej kadencji na tym stanowisku 31 marca 1991 roku. Badacze wskazują na personalne napięcia jako główną przyczynę tej zmiany. W latach 90. XX wieku pełniła rolę miejskiego konserwatora zabytków w Bielsku-Białej, gdzie pozostawała do 1996 roku.

Życie Krystyny Zgrzebnickiej zakończyło się w wieku 77 lat. Została pochowana w Olkuszu, a jej wkład w dziedzinie konserwacji zabytków pozostaje znaczącym dziedzictwem kulturowym regionu.

---

Oceń: Krystyna Zgrzebnicka

---