Marcin Bylica, znany także jako Marcin z Olkusza, to postać niezwykle ważna w historii nauki w Polsce. Urodził się w 1433 roku w Olkuszu, a jego życie zakończyło się w 1493 roku w Budzie. Bylica był nie tylko uznawanym astronomem, ale również astrologa i medykiem.
Jego osiągnięcia w dziedzinie nauki miały znaczący wpływ na rozwój myśli naukowej w Polsce, a jego prace do dziś stanowią inspirację dla wielu badaczy.
Życiorys
Marcin Bylica był synem Jana, mieszczanina oraz rurmistrza, który zajmował się wodociągami w Olkuszu. Prawdopodobnie zdobywał swoją wiedzę jako uczeń miejscowej szkoły parafialnej. W latach 1461-1466 przebywał we Włoszech, gdzie nawiązał bliskie kontakty z Regiomontanusem, właściwie znanym jako Johannes Müller, austriackim astronomem. Wspólnie z nim opracował tablice astronomiczne oraz stworzył dzieło zatytułowane Disputationes inter Viennensem et Cracoviensem super Cremonensia in planetarum theoriae deliramenta, co można przetłumaczyć jako Dialog między Wiedeńczykiem a Krakowianinem o bredzeniach Gerarda z Kremony na temat teorii planetarnych. Była to merytoryczna krytyka nieaktualnego podręcznika astronomii.
Bylica wykładał na uniwersytetach w Padwie oraz Bolonii, a po 1466 roku osiedlił się na Węgrzech, gdzie objął profesurę na Academia Istropolitana w Bratysławie, a następnie na Akademii w Budzie. Warto zaznaczyć, że przekazał w spadku Akademii Krakowskiej cenne instrumenty astronomiczne, które przetrwały do dzisiaj. Jego pamięć honoruje również ulica nosząca jego imię, znajdująca się w Olkuszu.
Twórczość
– W dziele zatytułowanym Vitae archiepiscoporum gnesnensium, które powstało po 1680 roku, publikacja została wydana częściowo w języku łacińskim oraz niemieckim. Przyczynił się do tego W. Mitzler, który opublikował tekst w Warschauer Bibliothek w 1754 roku, obejmujący części 3–4. W 1755 roku ukazał się także zbiór Acta litteraria Regni Poloniae, część 1. Przekład tego dzieła na język polski został wykonany przez M. Szyszko-Bohusza, a całość wydano pod tytułem Żywoty arcybiskupów gnieźnieńskich przez M. Malinowskiego w Wilnie w latach 1852–1860, gdzie zebrano tomy od 1 do 5.
Literatura dodatkowa
Literatura dotycząca Marcina Bylicy obejmuje kilka cennych pozycji źródłowych, które wniosły znaczący wkład w biografię tego wybitnego człowieka.
– Aleksander Birkenmajer: Bylica Marcin. W: Polski Słownik Biograficzny, tom 3, zaznaczając autorów, takich jak Brożek Jan i Chwalczewski Franciszek, Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, Kraków 1937, strony 166–168. Wersja reprintu: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.
Przypisy
- Učebné texty pre vlastivedných sprievodcov po Bratislave I – Dejiny Bratislavy, Bratislavská informačná služba, Bratysława 2001 r.
- Ludwik Antoni Birkenmajer: Marcin Bylica z Olkusza oraz narzędzia astronomiczne, Kraków 1892 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Wiesław Opalski | Józef Lamer | Wiesław Banyś | Jerzy Kłapciński | Marcin Biem | Ewa Sowa | Barbara Głowacka | Krystyna Zgrzebnicka | Wojciech RotarskiOceń: Marcin Bylica